Retrospektiva slavnog reditelja i scenariste Majkla Ćimina, koji je preminuo 2. jula ove godine, biće održana od 9. do 15. septembra u novoj zgradi Kinoteke i prikazaće svih sedam njegovih dugometražnih igranih filmova, svaki na po dve projekcije. Publika u Svečanoj sali moći će ponovo da na velikom ekranu vidi kultnog Lovca na jelene, kontroverzna Vrata raja i druge filmove koje je ovaj autor snimio u periodu od 1974. do 1996. godine.
Slavljen i osporavan, Ćimino je bio jedan od simbola Novog Holivuda i američkog filma sedamdesetih godina 20. veka. Njujorčanin, potomak italijanskih doseljenika, rođen, prema različitim verzijama, 1939. ili 1943. godine, studirao je grafiku i lepe umetnosti, dramu i glumu, a filmsku karijeru je započeo snimajući reklame i kratke dokumentarce.
Šansu da debituje kao reditelj i scenarista 1974. dao mu je Klint Istvud pozivajući ga da uradi Kalibar 20 za specijalistu. Publika je dobro prihvatila taj akcioni triler, a Istvudov glumački partner Džef Bridžis nominovan je za Oskara za sporednu ulogu.
Već sa drugim filmom Lovac na jelene 1978. Ćimino je postigao ogroman uspeh, koji na žalost nikada nije ponovio, ali koji mu je zauvek obezbedio mesto u istoriji kinematografije. Potresna saga iz doba rata u Vijetnamu naišla je i na politčke kritike, ali je osvojila srca gledalaca širom sveta, kao i pet Oskara, među kojima za najbolji film, režiju i sporednu mušku ulogu – za Kristofera Vokena. U izuzetnom glumačkom ansamblu bili su i Robert de Niro, Meril Strip, Džon Sevidž i Džon Kazale.
Samo dve godine kasnije sa filmom Vrata raja doživeo je najveći neuspeh. U drami o imigrantima iz istočne Evrope čije napore da zasnuju farme u Vajomingu krajem 19. veka krvavo sprečavaju plaćenici bogatih zemljoposednika igrali su Kris Kristoferson, Kristofer Voken i Izabel Iper. Ćimino je višestruko probio budžet snimajući čak 220 sati materijala i posvađao se sa producentima koje je doveo do bankrota. I pored skraćivanja bioskopske verzije, film je ostao predug i nije naišao na razumevanje kod većine tadašnjih gledalaca i kritičara.
Međutim, prikazivanje restaurisane kopije 2012. na festivalu u Veneciji bacilo je novo svetlo na Vrata raja, Ćimino je doživeo ovacije, a malobrojni koji su taj film od početka smatrali epohalnim – satisfakciju.
Sledeći film – Godina zmaja, Ćimino je snimio tek 1985. godine. U priči iz Kineske četvrti u žanru akcije i krimi drame glavnu ulogu igrao je Miki Rurk.
U istom žanru, ali u miljeu italijanske mafije bio je Siciljanac (1987.) u kojem je naslovnu ulogu tumačio Kristofer Lamber, a zapaženu rolu imao je Terens Stemp.
Ćimino je 1990. za savremenu krimi dramu i triler Časovi očaja ponovo angažovao Mikija Rurka, uz Entonija Hopkinsa i Mimi Rodžers.
Poslednji dugometražni film snimio je 1996. – krimi dramu Lovac na sunce, sa Vudijem Harelsonom i Džonom Sedom.
U Ćiminovom rediteljskom opusu je i segment u omnibusu realizovanom 2007. povodom 60 godina Kanskog festivala To Each His Own Cinema, što je vrlo simboličan naslov za autora koji je, bez obzira na uspone i padove, dosledno i beskompromisno uvek radio “his own cinema”.